Fulden Ufacık

İşçilerin ayak seslerinin yankılandığı ,adaletsizliğin sessiz çığlıklarının her sayfada buram buram hissedildiği bir belgesel Büyük İnsanlık. Bu ayak seslerini takip ederek her sayfanın içindeki işçilerin yaşam hikayelerine tanık oluyoruz. Onların yaşadıkları ile büyük insanlığın gerçek anlamına göre adım atıyoruz.

"İnsan her yerde insan değil miydi? İnsanın coğrafyası yoktu, yaşanmışlıkları vardı. Hikayeleri, acıları, umutları ve kahkahaları! Bazen bu hikayelerini müzikle ifade ettiler, bazen bir filmin konusu oldular, bazen de bir romanın satır aralarında gezindiler."

Onları her yerde görmemiz ve sessiz çığlıklarını duymamız mümkün. Önemli olan büyük insanlığın bilinci ile haraket etmek. Birçok yerde onları sayı olarak gören zihniyete gerçekleri tüm çarpıcığı ile göstermek için Gülşen İşeri, eserdeki fotograflar çeken Gürcan Öztürk ve bu eserin yayımlanmasını sağlayan birçok kişi bu bilinç ile yola çıktılar. 

"Biz de yola çıkarken tıpkı bu değerli romanlar, filmler ve şarkılar gibi işçileri sadece sayılardan ibaret gören istatiksel verilere bakmak yerine, işçilerin çalışma koşullarını birlikte deneyimlemeye, günlük yaşamlarına ortak olmaya, onlarla aynı havayı solumaya karar verdik."

Yaşanan her ölüm için "kader" denilen bir durum işçilerin başına gelenler. Kader deyip seyirci kalmak istemeyip harakete geçme vaktinin çoktan geldiğinin sinyalleri mevcut bu eserde.

"Hangi hikaye bizi peşinden sürükleyecekti? Hangi hikaye hayatın peşinden giderken bizi kalbimizden vuracaktı? Neler öğrencektik, nelere tanıklık edecektik?"

Verilen karar ile Zonguldak'ta maden işçileri ile yerin metrelerce aşağısına indiler. Mevsimlik işçiler ile fındık toplamaya gittiler. Tuzla Tersane'sindeki ziyaret ile hayatın birçok yüzü ile karşılaşmış insanları dinlediler. İnşaat işçisinin ders alınacak hayatını o anlatırken Türkiye'deki işçilerin yaşamını düşündüler. Geri dönüşümden ekmek parasını kazanan çocukların ve yetişkinlerin zorlu yaşamına tanık oldular. Kot taşlama işçisinin her gün ölümü beklemesinin nedenini bir de ondan duydular.

"Neden buradayım?" diye düşündüm; "Belgesel çekiyoruz, sonra kitap olacak bu hayatlar..." Peki kitap çıkınca bu insanlar yaşayacak mı? Kendimi avuturcasına, "Hikayeleri var," dedim... Kendimce, çaresizce... Zamansızca sustum sonra."

Bu kitabın farkındalık yaratıp işçilere yeni bir hayat nefesi olması umuduyla...

Hayatta yaşanılan çoğu olay bir anormallik ile başlıyor. Farklı olan her şeyin neticelenmesi isteniliyor. Asla olunmaz denilen birçok durum ile karşılaşınca insan kendisini sorguluyor. 

Fakat Aslı Çerçeve'nin başına gelen anormallikler hiç düşünülmeyecek belki de karşılaşılmayacak durumlar. Bir sabah vücudundaki ağrıyla uyandığında hayatının değişeceğinden habersizdi. Kalbinin olduğu yerden başlayıp aşağıya doğru yol alan bir kenar beliriyor vücudunda. Kendisindeki değişimi hissedince doktorunu arıyor. Tabi durumunu anlatırken doktor ona inanmayıp psikiyatri bölümüne yönlendiriyor. Tabi o ısrar edince doktor da onu kontrol etmek için çağırıyor. İşler doktorun beklemediği bir şekilde olunca şaşırıp bir sürü tahlil istiyor. Bu durumun sebebinin kalbinin dikdörtgen şekilde olmak için vücuduna yaptığı baskı olduğu doktor tarafından anlaşılınca Aslı'nın bilindik hayatı da tepetaklak oluyor. Tıpkı kalbinin dikdörtgen olması gibi...

"Sistemin içinde ne zaman önemli bir şeyler olsa hemen akabinde binbir türlü abukluklar yaşanır ve insan her duyduğuna inanmaya ve alışmaya başlar. Gözleri kör eden bembeyaz bir ışık gibi körlüğe açılır tüm kapılar. Görmek istemezsiniz ya da bazı duygularınız görme duyunuzun önüne geçer."

Dünya tarihinde ilk kez görülen dikdörtgen kalp durumu gazetelere manşet olup herkes Aslı Çerçeve'nin peşinden koşturup röportaj yapmak için evinin kapısında bekliyor. İşin tuhaf tarafı Aslı aslında dergide yazı yazıyor ve 6 tane de eseri mevcut. Ancak hiçbir eseri veya yazısı bu kadar ünlü olmadı. Herkes onu dikdörtgen kalbiyle tanıyor. O da zaman geçtikçe bu durumun unutulacağını ve her şeyin düzeleceğini düşünüyor, başına gelecek bazı absürt durumlardan habersiz...

Yazarın mizahi üst seviyeye koyduğu bu eserde bazı kırılganlıklar da mevcut. Aile ve ikili ilişkiler üzerine yaşadığı olumsuz ya da talihsiz deneyimler ana karakterimizin bazı konulardaki davranışlarını da etkiliyor. Bu davranışların anlatımı ise kitabı sürekleyicilik katarken aynı zamanda düşünmeye sevk ediyor.

Aslı Çerçeve üzerinden toplum tarafından konulan bazı çerçevelere tanık olurken çerçevenin içerisindeki içsel mücadeleye absürt vakalar ile şahit olacaksınız. 

Kısa ama sürekleyici olan bu kitabı türü seviyorsanız bir şans verebilirsiniz.

Eser, Tarihi Öğrenmenin Faydaları adlı bir önsöz ile başlıyor. Türkiye Cumhuriyeti'nin nasıl oluştuğuna ve Cumhurbaşkanlığı Arması'nda yer alan 16 Türk Devleti hakkında bilgiler içeriyor. Kitabın amacı Türk Tarihi'ni herkesin öğrenmesini ve insanların bilinçlenmesini sağlamak. Bu yüzden eser anlaşılır bir dil yazılmış.

Kitabı okurken, "Tarih tekerrürden ibarettir." atasözü kafamda canladı. Geçmişte yaşanılan birçok olayın şu anda da yaşandığını görmek, bazı geçmişte yaşanmış olaylardan ders çıkarılmadığını yeniden fark ettim. Bu yüzden herkes tarafından tarihin bilinmesi ve anlaşılması gerektiğini düşünüyorum.

16 Türk Devleti'nin ayrıntılı olarak anlatılmasından önce okuyucuyu kronoloji karşılıyor. Tarihte önemli unsur olan kronoloji, yaşanılan olayların tarihsel olarak sıralar. Böylelikle o tarihte hangi olayın yaşandığı ve o olayın sonucunda hangi olayların doğduğunu anlamamızı sağlar.

Kronolojiden sonra 16 Türk Devleti hakkında bilgiler karşılıyor bizleri. Tarih sahnesine ilk çıkış, hüküm yılları, hükümdarları, yıkılışı ve o devlet hakkında kısa tarihini okuyoruz. Bazı devletlere daha kapsamlı yer verilmişken bazılarından da kısaca bahsedilmiş eserde. Bu yüzden başlangıç düzeyinde ana hatları ile tarihi anlamak için okunabileceğini düşünüyorum.

Yazar, eserde yer alan tarihi olayları birçok kaynaktan yararlanarak kaleme almış, Bazı olayları ise birden çok kişinin o olayla ilgili neler yazdığını belirterek ilerlemesini beğendim. Kitabın en arka sayfalarında Kaynakça'nın yer alması bu türdeki eserler için önemli bir unsur.

Eğer Türk Tarihi hakkında bilgi edinmek ve Türk Tarihi hakkında anlaşılır bir dilde yazılmış bir eser arıyorsanız kitabı inceleyebilirsiniz.

Nükleer Savaş'tan sonra mutasyonlu bireylerin türemesi nedeniyle yeni ırkın mükemmel olması için farklı bir çözüm bulan bir ülkeye götüreceğim sizleri. Bu çözümün birey üzerindeki etkisini daha ilk sayfalardan, ana karakterimiz Viktor üzerinden anlayacaksınız. Karamsarlık ve belirsizlik bütün hücrelerine işlerken seçilen olmak için gidelen karanlık bir saray...

Yeni ırkın mükemmel olması için nükleer faciadan daha az etkilenen köylerden getirilen 18 yaşındaki damızlık bireyler... Amaçları seçilen olup mükemmel çocuklar üretmek. Bu sayede aileleri de şehirde refah içinde yaşayabilecek. Her bir damızlığın yaşamı saraydaki jurinin ve Leydi Marcilus'un dudaklarının arasında. 

"Esrarengizlik her zaman, en basit gerçekliğin bile olağanüstü ve gizemli görünmesine sebep olurdu."

Leydi Marcilus ise mükemmel olmayan hiçbir şeye katlanamayan bir karakter. Çirkin olan her şeyin yok edilmesi gerektiğine çoktan karar vermiş. Yürüdüğü anda, "Ben buradayım!" diye kendisini belli ediyor. Kendisine isyan edenlerin sonu ise çoktan belli ve isyan çıkaranların sonu herkesçe biliniyor. Bilindiği için de sessiz kalıp kaderini yaşayan birçok insan mevcut.

Victor ise Leydi Marcilus'u ilk gördüğünde ondan uzak durulması gerektiğini düşünüyor. Fakat merakı onu ele geçirdiğinde yaşanacaklar olaylar çoktan kendisini göstermeye başlıyor. Aynı zamanda aşık olduğu Aurora'yı düşünmek zorunda, çünkü seçilemezler ise başlarına ne geleceğini asla bilmiyorlar. Bilinmezliğin boşluğu aşklarının önüne geçebilecek mi?

Kitapta beğendiğim bölümlerden birisi de Leyli Marcilus'un geçmişinin anlatıldığı sayfalar oldu. Leydi Marcilus'un geçmişinde, karakter analizinin incelikle işlenerek her bir ayrıntıda belirtilmesini çok beğendim. Yazarın karakterlerin psikolojisini yarattığı Distopya'yı da düşünerek ele alması hoşuma gitti. Şimdiki Marcilus olmak için yaşananların dramı belki de sevilmenin önemine dem vuruyor.

"Bir fener yakabildiği sürece karanlıkta da ilerleyebilirdi insan fakat karanlıktan tamamıyla kurtulabilmesi için önce bulutları yok etmeyi bilmesi gerekirdi."

Yazarın yarattığı distopyayı akıcı bir dil kullanarak betimlemesi sayfaları merakla çevirmemi sağladı. Yaşanılan her olayın arka planla düşünülerek kağıda aktarıldığını okurken hisseceksiniz. Distopik bir türde izlenilen bir film gibi olaylar akıp giderken okuyucu da gizemli bir tat bırakacağını düşünüyorum. Ben keyifle okudum, türü sevenlerin bu eseri severek okuyacaktır.

Bazı yaşanması gereken ancak yaşamayan anıların buruk sessizliğini her satırda hissedeceğiniz bir eser Bir Hayalin Ardında. Ölümün yavaşça ancak şiddetini kaybetmeden kendisini belli ettiği zincirinin esiri Burak ve Sümeyra. Sümeyra'nın hastalığı ilerledikçe bilinen sona yaklaşıldığını farkındalığı...

Burak'ın şimdiki zamanda yarım kalışını okurken geçmişin izlerini de takip edeceğiz.

"Geçmiş; üzerinde hiçbir silginin silemediği, her bir satırına tek bir cümlenin yazılabildiği çizgili bir defterdi."

Burak ve Sümeyra'nın anılarına ve gittikleri yerleri keşfederken Burak'ın çocukluk ve gençlik anılarına da şahit olacağız. Kitabın her sayfasında ölüm ve yaşam birlikte yol alıyor. Dilinin ucunda yer alan ölüm söylenmese bile varlığını sürdürüyor anılarda. Hatta Burak'ın çocukluk anılarından birisinde aynı yerde hem düğün yapılıyordu hem de yas evinde ağıt vardı. Bu bölümü okurken gerçekliğin iki yüzü ile de karşılaşacaksınız.

Ölümün varlığını yaşarken bilmek mi gerekir yoksa ölüm ile tanışmadan sadece yaşamak mı? Yaşamanın kolay bir eylem olup olmadığını, yaşamın ölüm ile gerçekten tanıştığı zaman nasıl değiştiğini Burak ve Sümeyra'nın diyaloglarında da hissedeceksiniz.

"Aşırı stres bizim de kaynamamıza, coşmamıza, kalıplarımızdan çıkarak havaya karışıp fırtınalar oluşturmamıza engel olmuyor mu? İnsan belki su gibi altında bir ocağın ateşi ile değil, hayatın zorlukları ile sürekli bir hararete maruz kalırken değişiyor, dönüşüyor ve tıpkı her gün yenilenen milyarlarca hücre gibi zihnen, fikren hiç durmadan başkalaşmıyor mu? Oysa üzerimizdeki basınçtan kurtulup bir kaynayabilsek, önce cisimsiz bir hale bürünecek, sonra tüm hava, gök ve bulutlar benimdir diyebileceğiz. İstediğimiz yerlere uçabilecek, rüzgarla yakın arkadaş olabileceğiz."

Kitapta Sümeyra'nın her bir fikrin peşinden sorgulayarak gitmesi ve Burak'ın onu desteklemesini beğendim. Burak'ın onu kaybedeceğini içinden bilerek ancak o gün geldiğinde soğuk nefesin vücudunun her bir noktasına değimesi ve kabulleniş psikolojisine tanık olacağız.

Bazen laf lafı açar ve bildiğimiz konuları sohbetimize dahil etmek isteriz. Paylaşılması gereken bilgiler bir kahve sohbeti ile birleştiğinde çıkan şölen gibi bir anlatım sunmuş bizlere Sema Soykan.

Kitabın giriş bölümününe, "Kültürümüze sahip çıkmak tarihimize dair belleği korumak her anlamda önemli.. Ve öteki kültürlerden haberdar olmak da. Çünkü öteki keşiftir, keşif zenginliktir ve insanın kendi bilincinin ötesine geçmektir." alıntısı ile başlayarak okuyucuyu kültürel zenginliğe doğru adım attıracağının mesajını en baştan veriyor.

Kahvenin kırk yıllık hatırından başlayıp birçok deyimi, atasözünü, tarihi olayları ve sözcüklerin etimolojisini mercek altına almış yazar. Mercek altına alırken bir olayın ana nedenlerini ve nasıl oluştuğunu kendisine has dili ile okuyucuya aktarmış.

"Baştan sohbet tadında olacak demiştim. Sohbet ederken de böyle değil midir? Bir yerden başlarsınız, o bu derken bir de bakmışsınız konu bambaşka yerlere uzanmış... Bir an fark edersiniz, dilinizde şu soru: "Nerede kalmıştım?" ya da "Ben ne anlatıyordum?""

Bu his ile sayfaları çevireceksiniz, her bir konu başka yelkenlere sürükleyerek okyanusun enginliğine götürecek sizleri.

Eserin sohbet havasında yazılması sayesinde sayfaların esiri oluyor okuyucu. Merak unsuru kendisini çoktan gösterip her konunun içerisinden fırlayıp o konunun arkasından gelen yeni soruların filizlenmesini sağlıyor. Yeni sorular, yeni konular demek ve her konuda okuyucunun beklentilerini karşıladığını düşünüyorum.

"Ne demiş W. Arthur Ward, "Merak, öğrenme mumunun fitilidir."

Kitapta yer alan bazı deyimlerin ve atasözlerinin hikayelerini okurken yaşanılan bir olayın dile etkisine şahit olmak çok hoşuma gitti. Bilmediğim veya yanlış duyduğum birçok konu hakkında sade ve sohbet havasında yazılmış bu eserde öğrenmek paha biçilmezdi. Özellikle tarihin ve kültürün önemini yeniden anladım.

Kitabın sonunda kaynakça olmasını ayrıca çok beğendim. Yazılan bilgilerin nereden ulaşıldığının okuyucu tarafından bilinmesi kitabı daha da anlamlı kılıyor benim için. 

Mutlaka okunması gereken eserlerden birisi.

Lewis Carroll'un hayal gücünü her satırda hissedeceğiniz bir eser Aynanın İçinden. Alice Harikalar Diyarı eserinin devamı niteliğinde olsa da bu sefer aynanın içerisindeki dünyayı keşfetmek için adım atıyor Alice. 

Satranç tahtasındaki karelerin içerisindeki her bir hamlede Alice farklı bir bölgeyi ziyaret ediyor. Bu ziyaretlerdeki  karakterlerin davranışlarını ve diyalogları okurken onlarla adım atıyorum hissi uyandı bende. Sanki onlarla aynanın içindeki ormanda, evde veya bahçede yürüyüp etrafı inceliyormuşum gibi.