Fulden Ufacık

Eğer mitolojiye ilginiz varsa, Vikinglerin efsanesi olan Thor'u ve onun keskin kılıcına olan inancın Baltık Ülkelerinde savaşlara neden olduğunu söylemem gerek.

Robert Leighton,  Norveç'in efsane kralı olan Olaf'ın hayatını sade bir dille anlatmıştır. İlk defa bu tarz mitoloji biyografi arası bir kitap okumak istiyorsanız seve seve tavsiye ederim.

Kral Olaf, Tryggvi Olafsson'un oğluydu. Babasının Norveç kralı II. Harald tarafından öldürülmesinden sonra doğdu. Annesi Astrid oğlunun hayatta kalması için onu ülkeden kaçırdı.

Kiev ve Rusya büyük prensi Aziz Vladimir'in hizmetindeki dayısına doğru yola çıktıklarında bir Viking gemisi onları esir alır, ve köle olarak satıldılar. 

Altı yıl boyunca Reas'ın köleliğinde kalmıştır. Dayısı Sigurd Eriksson kral için uzak yerlere seyahat ederken Olaf'ın kılıç yeteneğini görür ve onu satın almak ister. Akşamüstü Estonya'daki limanda onunla karşılaşır ve Olaf bir anda na hikayesini anlatır. Artık Sigurd Eriksson onu kesinlikle alması gerektiğine kara verdi çünkü o köle onun yeğenidir.

Büyüdükçe yakışıklılığı ve güçlülüğü ile tüm sarayın dikkatini çekmeye başlamıştır. Bu dikkatlerin en büyüğü ise kraliçe Allogia tarafından olur ve onun himayesi altına girer.

Yıllar sonra, sarayda yapılan yarışma sonucunda Sigurd Eriksson iddia'yı kaybeder. Bu yüzden de Olaf'ı Klerkon'a köle olarak vermek zorunda kalır. Fakat Olaf ilk kez esir olarak düştüğü bu adamı intikam yemini ile hatırlar ve onu öldürür. Bu durumdan akrabalarına para verilerek kurtarılır.

Kral Aziz Vladimir'in Holmgard'daki sarayında bir Viking savaşçısı olarak eğitildi ve kendi askeri birliği başında hizmet etti. Daha sonra kralla araları açıldı ve askerleriyle yola çıktı.

Artık ününe ün katan bütün Viking ülkelerinde bilinen Olaf en sonunda İngiltere'de doğru seferber yapar.

 Friesland (günümüzde Hollanda), Saksland (günümüzde güney İngiltere), Flandre'de 4 yıl geçirdi. Scilly Adaları'nda fala bakan bir hıristiyan rahip ona önce zorluk, sonra parlak bir gelecek haberi verdi. Falın ilk kısmı gerçekleşince Olav rahipten hıristiyanlığı tam öğrenmek için geri döndü. Olav, 994'te Andover'da (bugün Hampshire'da) kiliseye kabul edildi.

İngiltere'de barış içinde yaşayan Hristiyan Olaf, Norveç kralı Lade kontu Hâkon'a (Yüce) karşı ayaklanma başladığı haberini alınca ülkesine döndü ve Hâkon'un 995'te öldürülmesi üzerine Norveç tahtına çıktı. 

Denetimi altındaki kıyı bölgelerinde ve batıdaki adalarda halka zorla Hristiyanlığı benimsettiyse de, iç kesimlerde etkisi olamadı. Misyonerler göndererek, ve kendisini ziyarete gelen önemli kişileri vaftiz ederek Shetland, Faroe ve Orkney adalarıyla İzlanda ve Grönland'a Hristiyanlığı soktu. 

Olaf, Svolder Deniz Savaşı'nda  en önemli politik düşmanları Danimarka kralı I. Svend, İsveç kralı Olaf Skötkonung ve Lade kontu Norveçli Erik Håkonsson tarafından pusuya düşürüldü. Bire on gemi sayısı yüzünden kazanma şansı yoktu. En son kendi gemisi Ormen Lange (Uzun Yılan)'de düşman eline düşünce kendini suya atıp kalkanı ve zırhının ağırlığı yüzünden boğularak öldü. Orta Çağ İskandinav şiirlerinde bu savaştan ve Olaf'dan sık sık söz edilir. Olaf'ın ölümünden sonra Norveç'in büyük bölümü yabancıların eline geçti.

Kitabın sonunda bu savaştan sonra bir daha Norveç'e dönmediğini ve Roma'ya gittiği de söylenir.

Geçen sene Şeker Portakalı kitabını okumuştum. Filminin olduğunu öğrendiğimde izlemek istedim. Oyuncular sizi Zezé'nin diyarına götürüyor ama sanki benim hayalimdeki Zezé daha küçük yaşlardaydı ve daha kısa boyluydu. 

Komedi ve dram filmlerini iç içe işlenmiş ya da harmanlamış filmlerden hoşlanıyorsunuz işte bu film tam size göre.  

Hayatınızın en güzel günü bir anda hayatınızın en kötü günü oldu mu? Ya da hayatınızın aşkını bulmuşken aynı gün içinde imkansız aşk oldu mu ?

Bu cevapların hepsi 'evet' ise sanırım Erik Ağacı kitabından bahsediyoruz. Bir çok hayatın savaş yüzünden yok oluşunu okuyoruz bu kitapta.

Bu kitabı anlamlandıran en önemli özelliği ise kitaptaki olayların gerçekten yaşanmış olmasıdır. Karakterler kurgu olabilir fakat olayların gerçek olması karakterlere de hayat vermiş. Okurken göz yaşlarınız gözlerinizden akacaktır. Bu yüzden yanınızda peçete bulunmasını tavsiye ederim.

"Arkadaşlarıma toplumsal suçu kişisel suçla bir tutmanın ne kadar saçma olduğunu nasıl açıklayacağımı bilemiyordum. Geriye dönük suçlamada bulunmak kolaydı." Ellen Marie Wiseman

1938 yılında Almanya'da başlayan savaşın etkileri başlamıştır. Yahudilere kötü davranılmaya, onların yanında Hristiyan çalışanların olmaması gibi bir çok kural konulmaya başlanmıştır. İşte bu günlerde Christine ve annesi Bauerman'ların evinde çalışmaktadırlar. Fakat Bauerman'lar Yahudidir ve bu yüzden de Hitler'in koyduğu kurallardan biri de yanlarında Hristiyan kişilerin çalışmayacağı kuralını Christine'nin ailesi ne kadar paraya ihtiyacı olursa olsun uymak zorunda kalırlar.

İşten ayrılacakları gün Bauerman'ların oğlu Isaac, aşkını Christine söylediği gün olması belkide yazarın kaderin oyununu eserlerinde kullanmayı sevmesiyle alakalıdır. İşte Christine bu saf duygularla eve giderken annesinin haberi ile yıkılır.

Sevgililer gizli gizli buluşmaya başlar. Bu sırada Yahudiler farklı yerlerde alışveriş yapmaları istenir. Kollarına sarı yıldız takmaları istenir. Sanki onlar pis, iğrenç bir varlıkmış izlenimi verilmek istenir. İşte bu kurallarla dolu bir yerde, Isaac ve Christine aşklarını gizli saklı yaşamaya çalışırlar. Ta ki Isaac Christine'i tehlikeye attığını ve buluşmamaları gerektiğini söylediği güne kadar...

"Her gün savaşta binlerce asker ölüyordu. Binlerce sivilin üzerine bombalar yağıyordu. Ailesinin özelliği neydi ki ? Babası ya da ailesinden biri, neden milyonların acısından uzak olacaktı? Bu savaşı başlatan insanların gözünde bir rakamdan başak bir şey değillerdi. Koro hızlandığında Christine duygularını daha fazla bastıramadı.Sıcacık gözyaşları yanaklarından süzüldü. Dünyası kararıyordu ve elinden gelen hiçbir şey yoktu."

Savaş başlamıştır. İnsanlar sefalet içinde yaşarken, Hitler her yerden bağırmaya, savaşmaktan, zaferlerden, Yahudilerden bahseder. Alman halkı sefalet, yoksulluk içinde yemeklerinin kendilerini kaç gün idare edeceğinin hesabını yapmaya başlar. Savaşın ne zaman biteceğini düşünmekten vazgeçmişlerdir.

"Diğer partiler savaşla bu kadar ilgilenmeseydi,mülke böylesine ekonomik buhranın içinde olmasaydı, bu pisliğe bulanmayacaktık! Hindenburg mücadele edemeyecek kadar yaşlı ve yorgun. Yoksa Hitler'i asla başbakan yapmazdı. Bu deli herif seçimle gelmiş bile sayılmaz ki! Şimdi ona karşı gelenleri ya tutukluyorlar ya da öldürüyorlar. Ulusal Sosyalizm'i, vaizin dini sattığı gibi satıyor. Sorgulamak mümkün değil. Sadece itaat edebiliyorsun. Boyun eğmeyenlerdense direkt kurtuluyorlar."

Isaac ve ailesini Dachau'ya kampa götürülür. Orada yaşadıkları zulümlerden sonra bir yıl sonra Christine'nin yaşadığı yere Yahudi esirler gelir. Christine onlara yemek koyduğu bir gün Isaac'ı görür ve ona kendisiyle gelmesini söyler.

Isaac onunla gider ve Christine ailesinden gizli onu saklar. Tabi onları bulduklarında ikisi birlikte Dachau'ya götürülür. Christine'nin babası istemediği halde 6.Ordu (Stalingrad'da) Rusların esiri olmuştur ve ondan iki yıl haber alamayan ailesi onun geldiğini sevinirken bir anda Christine'nin olayı patlak verir.

Artık Christine için Dachau'da yaşam mücadelesi başlar. Askerlerin evinde çalışmaya başlar. Isaac'ten haber almaya çalışır. Tabi onun yaşadığını bilirken bir anda ormana götürülür ve silah sesleri gelir. Isaac geri dönememiştir.

Amerikalılar Almanya'yı işgal ettiğinde savaşı Almanlar kaybetmiştir. Hitler yaptığı her şey zavallı sesi çıkarsa ölecek olan halka kalmıştır. Piyango Alman halkına, herkes onları suçluyor. Katliamın suçlusu olarak bakıyorlardı. Fakat onlarda bombalardan kaçan, fakirlik içinde yaşarken kimse onları düşünmemiştir. 

Christine evine döndüğünde ailesi onun geldiğini görünce onu mutlu etmek için her şeyi yapmaya çalışırlar. Isaac artık yoktur. Zaten Isaac'ı sakladığı zaman diktiği erik ağacı da meyve vermemiştir.

Christine Amerika'lıların aldığı topraklarında yaşarken en iyi arkadaşının nişanlısını Dachau'da gördüğünü ilk Kate'e daha sonra ise herkese söyler. Fakat Stefan onu tehdit eder ve babasının Rusya'da askerlik yaptığı için babasını Amerikalılara söyler ve babası Dachau'ya sürgün edilir.

Bu durumdan kendisini suçlayan Christine babasını kurtarmaya Dachau'ya gider. Orada Isaac ile karşılaşır ve bayılır. Ve plan yaparak babasını kurtarır ve Stefan'ı Amerikalılara teslim eder.

En sonunda diktiği Erik Ağacı Isaac'ın gelmesiyle meyve vermeye başlar. Çiçekler açar.

Savaş'ın bütün insanların hayatını etkilemesini Christine'nin hayatıyla gözlemci anlatım ile okuyoruz. Kitabı bitirdikten sonra nefes alamadım ve insanları sarsmak istedim. Sadece sormak istediğim "Neden?" sorusu olurdu. Bu tarz kitaplar okuduğumda sadece kendini düşünen kendi çıkarı için milyonlarca kişinin hayatını mahveden kişilerden tiksinmeye başlıyorum.

Umarım daha güzel günler görürüz.


En güzel günlerimiz :
henüz yaşamadıklarımız.
Ve sana söylemek istediğim en güzel söz :
henüz söylememiş olduğum sözdür... 
                                       Nazım Hikmet


"Yalnız başına geçirdiği saatler düşüncelerini özgür bırakması için bir fırsattı."

" Dünya hâlâ nasıl bu kadar güzel olabiliyor? diye düşündü Christine. Bulutlar böylesine korkunç bir manzaraya şahit olurken nasıl hâlâ pembe ve mavi? "

"Zaman, değişim yaratabilecek tek güçtü."

"Birlikte olduğumuz zaman sadece birbirimizi göreceğiz. Etrafımızdaki çirkinlikleri değil."

"Her şeyin bir zamanı var, bunu sen de biliyorsun. Çalışmanın, oynamanın, korkmanın, huzur bulmanın..Şimdi ailenle birlikte vakit geçirmenin tadını çıkar. Yarının ne getireceğini hiçbirimiz bilemeyiz."

"Her hikâyenin iki yüzü vardır."

"Bir şeyler değişmek zorunda. İyi ya da kötü, illa ki değişecektir."

"Kimse yaşanılanlardan bahsetmezse gelecekte bir şeyleri nasıl değiştireceğiz? Görmezden gelip bitkin düşüne kadar çalışmak hiç kimsenin işine yaramadı."

"Savaş bazılarını fail, bazılarını suçlu kılar ama sonuç olarak olarak herkesi mağrur eder. "

"Hayatın akışına kapılacağım.
Yaralarım alıştığım, güzel anlarla kabuk bağlayacak.
Çünkü geçmişte yaşarsam, hayatta kalamam..."

Toprak ana bir daha eskisi gibi olmayacaktı.Küle kül,toza toz...Cansız bedenleri içine alacak ve bunu asla...unutmayacaktı."

"Fakat iyiler hala şeytanın karşısında durabilir. Ve belki de bunu yapmak için en uygun yer burasıdır."

Siyah Beyaz filmleri izlemekten hoşlanıyorsanız işte sizin de seveceğinizi düşündüğüm bir filmle karşınızdayım. Bülbülü Öldürmek...



Ben Siyah Beyaz filmleri izlerken kendimi geçmişin sokaklarında yürürken buluyorum. Eğer sizde de aynı his oluyorsa bu filmi izleyin yoksa çok şey kaçıracaksınız.


Film, 1962 yılında ABD'de çekilmiştir. Bülbülü Öldürmek adlı kitaptan  Horton Foote'un uyarlayarak senaryosunu yazdığı filmi, Robert Mulligan yönetmiştir. Filmde, Gregory Peck, John Megna ve Frank Overton  gibi usta oyuncular başrolleri paylaşmışlardır. 




Filmin müziklerini, Elmer Bernstein'e aittir. Filmin özgün müziği ile film, Altın Küre ödülü kazanmıştır. 



Filmin konusu, Amerika'nın Güney Eyaletlerinden biri Alabama'nın bir kasabasında ırkçılığın en üst noktasında olan 1930'lu yıllarda gerçekleşmektedir. Bu filmin kendini izleyiciye açıkça sunmasının nedenlerinden biri senaryonun kitapla birebir uyarlanması olmuştur. Kitapta ne okuduysam filmde de o vardı. 

Beyaz bir kadının ırzına geçtiği iddiasıyla suçlanan zenciyi sadece Atticus Finch, avukatlığını yapmayı kabul etmiştir. Tabi bu olaydan sonra çoğu kişi ona kızmıştır ve bu işe kalkışmasının kendilerince saçma olduğunu ona anlatmaya çalışmışlardır. Ancak idealist avukat yolundan dönmeyecektir. 

Scout, abisi Jem ve çocukluk arkadaşı Dill ile her yaz ağaç evlerinde oynar mutlu mesut yaşarlardı. Kasaba halkı, Scout ve Jem'in babalarının zenciyi savunduğu için çocuklara babalarının davranışının ne kadar kötü olduğunu onları her gördüklerinde dile getirirler. Atticus Finch, çocuklarına sakın olmalarını ve bu konu yüzünden kavga etmemelerini rica eder. O sakin biridir ve çocuklarının tüm sorularına sakın bir şekilde cevap verir. Düşünceleriyle insanları etkileyeme çalışır. 




Günümüz yargı sisteminde (bazı istisnalar hariç) belki de kolaylıkla savunulabilecek bu sanığın, sürü psikolojisi ve ayrımcılığın bu denli keskin olduğu toplumda ne kadar çetrefilli, ahlaksız, ailenin adını lekeleyen bir durum olduğunu görüyoruz.





Mahkeme zenciyi suçlu bulur. İnsanların bu duruma karışmaması suçsuz olduğu çapraz sorgulamada bile belli olan bu kişinin sırf zenci diye suçlu bulunması...



Filmin en güzel sahnelerinden biri, Atticus'un mahkeme salonunu terk ederken zencilerin ayağa kalkması ve pederin ayağa kalkmayan kızı "baban geçiyor, ayağa kalk." diye uyardığı sahneydi. .



Mahkeme kararından sonra Bay Ewell Atticus'a zarar vereceğini herkesin içinde ona söyler. Ve bir gece elinde mutfak bıçağı ile Scout ve Jem'e zarar vermek isterken komşuları Bay Radley (öcü Radley) onları kurtarır. Komşuları hiç evden dışarı çıkmaz ve geçmişte yaptığı eylemlerden dolayı kasaba halkının diline dolanmıştır.



Filmin sonunda Scott, Randley ile onun evine doğru yürürken Randley'nin verandasında dünyayı onun gözünden görmeye başlar.


1963 yılında filme tam 3 Oscar verildi. Bunlar "En iyi erkek oyuncu" (Gregory Peck), "En iyi sanat yönetimi" (Alexander Golitzen, Henry Bumstead ve Oliver Emert) ve "En iyi uyarlama senaryo" (Horton Foote) dallarında idi. Ayrıca film 5 dalda da Oscar'a aday gösterildi. Bunlar da "En iyi film", "En iyi yönetmen", "En iyi yardımcı kadın oyuncu", "En iyi görüntü yönetimi" ve "En iyi müzik" dallarında idi. Film başka birçok yarışmada toplam 11 ödüle ve 12 adaylığa daha layık görüldü.

Bülbülü Öldürmek kitabının yorumumu aşağıya linkini bırakıyorum. İsterseniz bakabilirsiniz.

Elizabeht Gilbert tarafından yazılan kitabın film uyarlamasından bahsedeceğim bugünkü yazımda.

Ben ilk kitabını okumuştum. Daha sonra kitapçıda gezerken filmini görüp almıştım. İzlediğimde kitapla bir çok benzerliği olduğunu gördüm. O yüzden gönül rahatlığıyla size önerebilirim.


Ryan Murphy'nin yönettiği filmde, Julia Roberts ( Kaçak Gelin, Gözde Çift,  Aşk Engel Tanımaz, Mona Lisa Smile gibi birçok filmde rol almıştır.) , Richard Jenksin ( Flirting With  Disaster, Dear John, The Visitors gibi filmlerde rol almıştır.), Javier Bardem ( The Ages Of Lulu, Barselona, Barselona gibi birçok filmde rol almıştır.)ve James Franco ( Never Been Kissed, Spider Man gibi filmlerde rol almıştır.) usta oyuncular bu filmde bir araya gelmiştir.



Elizabeht Gilbert kendi hayatından bir kesit yazdığı kitabından uyarlanan filmin konusu, New York'ta herkesin istediği şartlarda yaşayan Elizabeht, hayatından memnun değildir. Bir şeyler eksiktir. Bir gece yatağından ağlayarak kalkar ve Tanrı'ya bana bir işaret göster diye dua eder. 



Ve kocasından boşanmaya karar verir. Tabi bu sıralarda hayatına bir de David Piccolo isminde birine aşık olmayı dener ama başarısız olur.



Daha önceden Bali'ye yaptığı bir ziyarette tanıştığı 'iyileştirici' lakaplı Ketut'un kehanetinin gerçek olduğunu fark eder ve en son Bali'de sonlanacak olan seyahatine başlamaya karar verir.


İlk durağımız Roma. Burada boşandıktan sonra verdiği bütün kiloları geri alır. Birbirinden güzel yemekler yer. Bir sürü kişiyle tanışır ve hayatında yaşadıklarını düşünmeye başlar. İtalya sokaklarında kendisiyle yüzleşmeye başlıyor Elizabeht.



İkinci durağımız ise Hindistan. Burada kendisinin iç sesini dinlemeyi öğrenmeye başlıyor. İç sesini dinlemeyeli uzun zaman olduğu için ilk başta zorlanıyor tabi. 




Burada Teksaslı Richard ile tanışıyor. Richard geçmişte bir çok hata yapmıştır bu yüzden de hayatında kendini affetmeye çalışıyor. Geçmişi ile yüzleşmeyi Elizabeht'e öğretir ve sonucunda Elizabeht,  kendisini affetmeyi başarıyor. Düşüncelerini artık elbiseler gibi değiştirmyei öğrenmiştir.



Ve son durağımız, Bali. Elizabeht burada Ketut'u bulur ve onun defterlerini temize çeker tabi bunun karşılığında da Ketut'tan şifa ilaçlarnı öğrenir.




Bali'de Felipe ile tanışır ve ona aşık olur. Tabi eski ilişkisinden dolayı biraz korkar. ancak hayatı korkarak yaşayamayız.

 ‘’ Denge kimseyi kendini sevdiğinden daha az sevdiğini göstermek değildir. Sevgide dengeyi kaybetmek yaşamın dengesinin bir parçasıdır.’’



Çekim sahneleri mükemmel bir görsellikte akıp giderken Julia Roberts gibi usta bir oyuncunun eşliğinde gözlerimiz bir şölen sofrasında gibi hissediyor kendini.

Ben filmi beğendim. Oldukça güzel mesajlar içeren filme puanım:8.6. (IMDb'den 5.7 puan alımştır.)

Keyifli Seyirler.

Masa Dergisi ile tanışma sayımın Virginia Woolf olması galiba bir şans. Ben Virginia Woolf'u severek okumuştum. Kendine Ait Bir Oda adlı deneme kitabını bitirdikten sonra kendimi sorgularken bulmuştum. Bunu başarabilen ender yazarlardan biridir Woolf....



Derginin içerisinde sadece Virginia Woolf var dersem, diğer konulara ayıp etmiş olurum. Dergi, sizi 20.yy daki Paris'e götürürken kendinizi Edith Piaf'la yan yana sokakta şarkı söylerken bulmanız ya da Charlie Chaplin ile film çekerken onun hemen yanındaki sandalyede oturmanızı sağlamış.

Ben bu tarz edebiyat dergileri okurken kendimi ya dergilerin sayfalarını çizerken ya da o yazıyı okuduktan sonra düşünürken buluyorum.

Bu kadar konuşmak yeter. Dergiyi incelemeye başlayalım.


Derginin ilk sayfasında bizi Cahit Sıktı Tarancı'nın Abbas şiiri karşılıyor. Ben bu şiiri Otuz Beş Yaş kitabında da okuyunca da etkilenmiştim. Aklıma lise sonda yaptığım Cahit Sıtkı ile ilgili sunum geldi. Onu anladıktan sonra şiirlerini okumak ayrı bir zevk doğrusu.


Sayfamızı çevirip rotamızı İngiltere'ye uzatalım. Gamze İyem, bize, Virginia Woolf'u o güzel kalemiyle anlatmış. Dört sayfa olan yazı sanki yüz sayfaymış gibi hissetmemi sağladı. Okuduktan sonra "İyi ki Virginia Woolf yazmış." dedim. Virginia Woolf'u biraz olsun tanımak istiyorsanız bu yazıyı okumanızı tavsiye derim. Onun hayata karşı duruşunu ya da yaşamak ve ölüm arasındaki o ince çizgiyi belki de bu yazıyla daha rahat anlayabilirsiniz.

"Çünkü insan duygularını zamanında fark edemez. Daha sonra gelişir bu, dolayısıyla biz şimdiyle ilgili tüm duygularımızı yaşayamayız ancak geçmiştekileri yaşayabiliriz."

"Kendini çok genç hissediyordu, aynı zamanda da inanılmaz yaşlı. Her şeyin içinden bir bıçak gibi keserek geçiyordu; aynı zamanda da dışarıdan bakıyordu her şeye."

"İsterseniz kitaplarınıza kilit vurun; ama zihnimin özgürlüğüne vurabileceğiniz ne bir kilit var ne de sürgü, ne de kapatabileceğiniz bir kapı."

"Elimizde dışsal olgular var ama içsel olanlar için kitaplarını anlamak gerekir. Çünkü o her zaman başkasına değil, kendisine nasıl göründüğüyle ilgilenirdi. Kendisi de kitaplarında gizlidir."

"Deneyimlerinin ancak kaleme dökülünce gerçeklik ya da anlam kazanacağını düşünüyordu."

"Para kazanın, kendinize ait ayrı bir oda ve boş zaman yaratın. Ve yazın, erkekler ne der diye düşünmeden yazın!"

"Bir tek gerçek olduğunu sanıyorlardı. Oysa gerçek her insana göre değişen, elle tutulamayan, su gibi akan bir şeydi. Asıl önemli olan o gün ne yaptığını, şu gün ne yaptığını rapor etmek değil aklından geçen duygularla düşünceleri, anlık izlenimleri saptamaya çalışmaktı."

"Başyapıtlar tek ve her şeyden ayrı olarak doğmazlar; yılların ortak düşüncesinin ürünüdürler, öyle ki yükselen her bir sesin ardında aslında kitlelerin deneyimleri durur. "

"yaşam neden bu denli trajik? Neden bir uçurumun üstündeki küçük bir kaldırım şeridine benziyor? Aşağıya bakıyorum, başım dönüyor. Sonuna dek nasıl yürüyebileceğim diye merak ediyorum..."


Ece Ataer ile kütüphanesine ufak bir ziyaret yapıyoruz. R harfini herkes gibi söyleyemediği için 28.5 harfli bir Bibliyofildir. Küçükken babasıyla okuyup durur. Hediye kitaplar, aldıkları ile doldu taştı kütüphane. Bu samimi yazıya,  biyografi mi desem yoksa deneme mi desem pek bilemedim. Ama okurken yüzümde oluşan tebessüm ile Ece Ataer ile kitapların arasında dolaşmak çok güzeldi.

"Mükemmeliyeti boş ver. Her şey kusurludur. Her şeyin üzerinde çatlaklar vardır. Işık da bu çatlaklar ve kusurlar sayesinde görünür. " Leonard Cohen

"Kendinizi bulmak ya da kaybetmek için evimizde kütüphane oluştururuz. Kütüphanelerde kendini kaybetmek de bulmak da zarar getirmez."

"Kitaplar beni dünyaya farklı bir şekilde bakmaya zorlamıştır."



Sayfamızı çevirelim ve usta oyuncu Füsun Demirel'in İtalya maceralarına konuk olalım. İtalya'da kaldığı sürede Dario Fo ile ilgili çok güzel anılarını bu yazısında bize anlatmıştır.

"Barışın tek bir olanağı var. Mücadeleyi barışın enstrümanları ile sürdürmek...Var olan tüm gücümüzle ölümlere karşı durmak... Düşünecek zaman yok. Vahşi kapitalizmin lokomotifi yeryüzünü dağıtmak üzere hızlanmış, savaşa doğru gidiyor. Biz de her zamanki yineliyoruz : Barışa fırsat ver. Hemen.Başkasını bekleme, sen başlat. Dünya efendilerine her karşı duruş, insanlığa soluk almayı armağan edecek..." Dario Fo



Cemal Tuzak'ın yazım dilini çok beğendim. Bu yazısında bir kelimeyi insanlar üzerindeki etkisini şiirsel bir dille anlatıyor. Okuduktan sonra her yerde paylaştım bu yazıyı . Bu dergideki en sevdiğim yazılardan biri oldu.

"Söz

Sözlerin, söylendikten sonra epey ağırlaşmak gibi tatsız huyları vardır.

Lime lime altında ezildiğin kelimeler olur. Kırgın kaldığın hayatın içinden sıyrılmak, bir yerlere sığınmak gibi dertlerin filan olur arada.

Ezilenler de, genelde ne yapacağını bilmez, kuyruğunu kapana kıstırmış bir fareyi andırır, kelimelerle ezene.

Bu nedenle insan, duracağı yer iyi seçemez her zaman. İnsanın yanlış zamanlarda yanlış yerlerde olmak gibi bir adeti vardır.

...

Hayat bu kadar işte. Küçük dertlerin küçük mezuniyetlerin marifetine alkış tutan ellerimizdir biraz.

...

Doğru yerde durmanın naifliğini doğru kelimelerle anlatmak için;"iyi" olabilmenin tek yolu budur belki.

Kelimelerin, başkalarına iyi gelmek gibi huyları da vardır bazen."

"Duvar

Önündeki duvarları kaldırdıklarında, bir engeli daga aştığını zannediyor insan.

Oysa bazı duvarlar çekip gitmen için kalkar yalnızca. Önceleri vardın, şimdi yoksun. Şimdi git. Şimdi unuttum seni demek için de kırılır engeller."

"Bahar ya da Sonbahar

...

Mevsim kışsa da içinde baharı tutmak, inceden sıcak kalmak gerekir hayata. Ya da mevsiminin yaz olduğu zamanlarda bazen elini cebine sokup ısıtmalı soğuyan içini. ancak böyle,, bir başkasının düştüğüne şahit olabilir insan."

"Ayna ve Hayal

...

Ama aynalarla çok benzeriz  birbirimize. Bir yumruk yemeye görsün, kırılır bin parça olur da yine tek bir söz edemez vurana. Biz de öyleyiz biraz.

Bizi kırıp döken, yüzümüzden düşeni bin parça eden ne varsa, susarız ona. 

'Kırılmak istemiyorsan, kimseye ayna olma' diyordu."

"Yol

...

Nereye varacağımızı bilmiyoruz, kestirmek de bir o kadar zor. Ama önemli olan yola çıkmış olmak bir kere."

 

Oğuz Atay ve Poyraz Karayel...
İkisi de hayata tutunamadı, tutunamıyor...
Orlic kelimeler acıtıyor.
Poyraz Karayel dizisinden sonra Oğuz Atay daha da ünlendi. Usta oyunculuğu ile İlker Kareli'nin canlandırdığı Poyraz Karayel'i anlatıyor Şenay Tanrıvermiş bu yazsısında.

"İyi olacağız diye hayatımızın içine ettiler Albayım, dediğinde, konu sanki yalnızca ona özgüymüş gibi bir yapı içinde verildiğinden bu durumu hoş görebiliyor ve bu arada Poyraz da herkes yerine diyeceğini derken gülümsettiği için irkiltmiyor."

"Babasından görmediği şefkati oğluna göstermeye çalışırken tökezliyor, beceremiyor, genellikle
 altından kalkamıyor ve oğlunun kendisine kol kanat gerdiği, akıl fikir verdiği ve anlayış gösterdiği sahnelerle 'babalık' klişelerini esnetiyor. Önemli olanın 'babalık', 'erkeklik', 'üstünlük' taşlamak değil hatasıyla, sevabıyla sonuna kadar sevmek olduğunu hatırlatıyor."

"Metin tüm bu toplumsal cinsiyet kırılmalarını 'tutunamayan' bir baba , polis, eş, sevgili, çocuk ve kardeş olarak ve 'tehlikeli oyunlar'a dalarak üstü kapalı bir solcu söylem eşliğinde sunuyor."

"Oyunlar gerçeğin en güzel yorumlarıdır. Bizim gerçek dediğimiz şey de, bazı güçlükler yüzünden iyi oynanamayan oyunlardır."


Jamais Vu ( asla görmeme) yazısında Nur Neşe Şahin ayna karşısında kendine bakınca aslında kendinden öte yani kendisinin iç dünyasının yaralarını gördüğünden bahseder. Bu durumu deneme tarzında yazmıştır. Olayın kişi üzerindeki etkisinin oluşumu bir anda değil ama yıllarca birikerek oluşmasını dile getirir.

"Sessizlik, bir hahambaşının bağdaş kuruşu gibi tüm insanlığın orta yerine, bir yavrunun zarından sıyrılıp ilk yakışı gibi  nefesini, nefesin yanışıyla çıkan ses gibi ağlamak ve huzurlu bir ölümün suda çözünüşü gibi yersiz.Aramızda durmaksızın büyüyen bu sessizlik, haksızlıklardan, varsayılan rızalardan, kadınların sığdırılamadığı şu kara parçasında, yapmacık sevgi gösterilerinden, kırılan çocuk kalplerinden, parçalanan ideallerden, ideolojik doğruların mutlak sayıldığı keskin çizgilerde kanayan bileklerden ve daha nicesinden yapılmış camdan bir fanus gibi etrafımızı çevreliyordu. "

"Erdemi, aşkı, vicdanı anlatan şiirlere karnı toktu şehirlerin. Kalabalıklar birbirinden virgülle ayrılmış yalnızlıklardan ibaretti, hepsi o kadar. herkesin derdi bir unutma seansı, bir kaçış ümidi ve kendi yakalarındaki tozu silmekle yüzleşmedikleri bir saniyenin özlemiydi."

"AH
İnsanın kendi gözlerinin içine bakamayışı ne yazık! Jamais vu"


Şenay Gürler ile yapılan röportajda sıra. Ünlü oyuncunun zor dönemlerinde bile kendisinin yanında giden ona yol gösteren UMUDUN önemini röportajında da bahsetmiştir.
 Mücadeleci ve pes etmeyen kişiliği ile yaşadıkları için teşekkür eden bu kadın, babasının onu sinemalara götürmesiyle bugünlere kadar ilerleyen müthiş oyunculuğunu bu sıcacık röportajda okuyoruz.

"Hayal etmekle başlıyor her şey. Belki hiçbir zaman olmaz ama ben hayal etmekten vazgeçmeyeceğim. yapabileceğime inandığım bir gün olduğunda da başlayacağım."


Galiba bizi en fazla etkileyen olaylardan biri ayrılıktır. Özellikle de anne ve babanın ayrılığı. Terk etmesi...
Bu hikayede babasının onu ve annesini terk ettikten sonra yaşadıkları ve yıllar sonra babasını bulmasını acıklı bir dille anlatır Caner Almaz.

"Anne, bu kuş neden uçamıyor, diyorum. Kanadı kırılmış, diyor."

"Anne, ben de o kuş gibiyim, benim de kanadım kırılmış, uçamıyorum."

"Ummadığım yerden, diyor annem, ağlıyor."


Edith Piaf Paris'in sevgilisi... Onca üzücü olaylar yaşamasına rağmen herkese "Sev" diyen kadın. Paris'in sokaklarında şarkılar söyleyen mükemmel sesli kadın...

"Bir kadına öğüt verecek olsaydınız bu ne olurdu?
Sev
Bir genç kıza?
Sev
Peki, bir çocuğa?
Sev."

Hayatında yaşadıkları olaylar onun şarkılarında hissederek devam eder. Non, Je ne regrette rien şarkısı buna en güzel örneklerden biridir.

"Doğumdan kısa bir süre önce, genç bir İngiliz kadın casusu olan Edith Cavell, Almanlar tarafından kurşuna dizilmişti. Ve Anita kızına bu adı seçti: Edith. Bu adı seçmesinin sebebi, Edith adının herkesin dikkatini çekecek olmasıydı. Çekti de... Bir İngiliz casus adı olduğu için değil, Edith Piaf adını kendi yarattı."

"Öldüğüm vakit benim gerçekten kim olduğumu bilmeseler bile hakkımda çok şey söyleyecekler. Bunun ne önemi var diyeceksiniz. Doğru. Fakat bu düşünce benim canımı acıtıyor."


Seyir Hali yazısında Haydar Ergülen bakmak ile görmek arasındaki farkı insan yaşamı üzerinden aktarmıştır. Metrobüste bakmak ya da görmek gibi....

"Boşuna bakmak. Boş bakmak. Öyle mi gerçekten? Bakmak boş bir şey mi? İnsan boşluğa bakarak da dolamaz mı ? Kendini, kalbini, fikrini, düşlerini, gözlerini dolduramaz mı ? Boşluk da bir doluluk hali değil mi? Tıklım tıklım bir otobüste, metrobüste ne boşluğu diyebilirsiniz. Belki de kalabalıktan görülmeyen o boşluktur. kendini göstermeyen, nefes almakta zorlanan, ezilmek üzere olan boşluk."

"Demek ki yalnızca görünene, manzaraya değil, boşluğa da gözü gibi bakmalı insan. Bakmalıyız. Boşluk çünkü gözümüzün gördüğü her şey değildir. Göz alabildiğine uzanan şey boşluk değildir, o manzaradır, çevredir, doğadır, ufuktur. Boşluk, biçimli, kendi biçimiyle dolu ya da yüklü ve bakışım içinde olduğumuz, bakışımlı olduğumuz şeydir."

"Seyir Halindeyken dalıp gitmek doğal. İnsan bir yolcu olarak bulunur çünkü dünyada ve insanlık hali de yolculuk halidir. Öyleyse zaman zaman dalıp da düşüncesinden bir ezgiyle uyanması da doğaldır. Hele o ezgi 'yolun sonu görünüyor' diyorsa."

"İnsan evrimleşerek ayaklandı, iki ayaküstünde durmaya çalışıyor şimdi de. Dünyanın yükünü, birbirimizin derdini, geçmişin ağırlığını, bugünün karanlığını ve geleceğin kahrını ayakta durarak karşılamaya çalışıyor. Bir de kendisi var, insan kendine herkesten, her şeyden fazla yük. O yüzden insanın ayakta kalması, iki ayağının üzerinde durması bir mucize. Ama bu mucizeyi her an göstermesi gerekiyor. Mucize göstermeninse bir değil, birden fazla yolu var. O yollardan biri işte hep ayakta olmak. Bu uyanık olmak, tetikte olmak, duyarlı olmak, farkında olmak ve bakışımlı olmakla eşdeğer bir eylem.Ayakta olmak hayatta olmaktır, hayatta olmaksa eylemli olmak."

Charlie Chaplin yaşadığı olayları ironik bir dille filmlerinde anlatan beyaz perdenin filozofudur.
En önemlisi ise bu güldürüyü 'sessiz' bir şekilde aktarmayı başaran nadir yönetmenlerdendir.

"Felsefem özgürlüğe inanmaktır, silahım gülmektir, lisanım ise kalbimin sesidir"


Charlie'yi en iyi anlatan söz işte budur. Özgürlük, güldürü ve felsefe ve kalp.....

“Zaman en iyi yazardır. Her zaman mükemmel sonu yazar.” 


"Daha güzel bir dünyaya çıkardım şapkamı. Gülümseyerek perdeledim acılarımı. Ezberimdeydi çünkü; Hayat dediğin biraz neşe biraz hüzündü. Uyandığımız rüya, gerçeğimizin dünüydü."


Doğan Ateş, Yağma Yağmur adlı hikayesinde iki kişiden birisinin pencereden bakarken her yağmur yağdığında 'yağma yağmur' diye bağırmasıyla günlerini sayar. Fakat bir gün evi terk eder. Diğer arkadaşı ise onun penceresine bakar.
Peki neden yağmur yağmasın?
 "Yok bir şey gökyüzünde, gösterme artık. Duraktaki yazı mı? Evet. Dün yazmıştı bir kadın.
'Onun dolaştığı yollara yağmur yağmasın/ Yıllar sonra bulayım ayak izlerini.'

"Sokaktaki gençler bir şeyler söylüyorlar. Özgürlük bu diyorum. Özgürlük, dilediğin şarkıyı dilediğin yerde söyleyebilmektir."


V For Vendetta filminin anlatıldığı bu yazı da çizecek bir sürü yer buldum. Okurken düşündüren yazılardan birisiydi. Yasa Baykoz'un dilini de beğendim çünkü üslubu size yazıyı okutmayı sağlıyor.

 "Uzunca zaman maske takarsan, 
altındaki kimliği unutursun.

(V For Vendetta)"