Fulden Ufacık

Mektuplardaki derin duyguları buram buram hissedeceğiniz bu eserde, Osmanlı Dönemi'nde yaşayan kadınların seslerini dinleyeceksiniz. Dinlediğiniz bu seslerde her kadının ekonomik olarak özgür olması gerektiğini en ince ayrıntısına kadar göstermek istiyor yazar. 

Eğer servetiniz ve eğitiminiz varsa evlilik mutlu olmak için yapılan, hayatın güzelliklerini eşiniz ve çocuklarınız ile tadabileceğiniz bir deneyimken, servetiniz olmadığında ise sizin sunulduğunuz, eğer beğenilirseniz evlenebileceğiniz ve size değer vermeyen eş ile yaşamak zorunda kalacağınız bir zindana dönüşüyor. Bu ikilemi Fehame ve Mehabe'nin yazdığı mektuplarda yazar kelimeleri işleyerek ortaya koymuş. 

Çocukluk yılları birlikte geçmiş iki kuzenin farklı özelliklere sahip iki erkek ile yaptığı evlilikler onların bakış açılarını bile etkilemeye yetmiştir. 

Bir kadının ev ve toplumda nasıl davranması gerektiği bile evlendiği kişiye göre şekilleniyor. Eşine değer veren bir erkek ile kadın mutluluk yemini ederken, eşini sevmeyen bir erkek ile kadın yalnızca maddi sözleşme imzalamış oluyor. Ne sevgi ne saygı olan bir evlilik, mutsuz insanların yetişmesine de zemin oluşturuyor.

Yazar aynı zamanda evlilik çağında olan Nebahat ve İtimat'ın da birbirlerine yazdığı mektuplarda ileriki dönemdeki eşlerinin kendilerine değer vermesini istediklerini ancak etraflarındaki birçok evliliğe baktıklarında bu durumun belirsizliğinden korktukları da satırların arasında kendisini belli ediyor.

Farklı evliliklerin ve farklı yaşantıların kadınlardaki ruhsal etkisini kısa ama derin anlamlar içeren bu mektup romanda okurken kendi etrafınızdaki kadınları da düşünmenizi isterim.

Aynı zamanda, Fatma Aliye'nin yaşadığı dönemi düşünerek bu eseri okuduğunuzda düşüncelerini cesurca yazdığını fark edeceksiniz. Her mektup farklı bir yaşam gibi gözükse de çevrenize baktığınızda ataerkil toplumdaki birçok kadının her gün tanık olduğu bir hayat. İşte bu durumu bilmek ve değiştirmek bizlerin elinde.

"İnsan denilen şey sıradan makineler gibi yalnız maddi vasıtalarla idare olunur bir şey değildir. Bunun bir de manevi yönü vardır."

Yazarın evlilik kurumunu iyi yönüyle ele alarak okuyucuya sunmasını çok beğendim. Bu sayede birçok bakış açısını mektupların içerisinde görmüş oluyoruz. Tıpkı kitabın ismi olan Hayattan Sahneler gibi..

Bana göre bütün kadınların kendi yaşamlarını düşünerek okuması gereken bir eser.

Ailesi ve kendi kimliği arasında savurup giden Yağız'ın hikayesi... Bir nevi kendini yeniden keşfetme ve hayattaki önceliklerini belirlemesine tanık olacağız bu kitapta. 

Özgürlük kelimesini her duyduğumuzda bunu herkes için isteriz, ancak konu kendi ailemiz veya sevdiklerimiz olunca bu kelime anlamını biraz yitirip başka düşünceleri çağrıştıyor. Bir kişiyi olduğu gibi kabul etme veya toplum normlarına göre davranması gerektiği düşüncesini Yağız'ın üzerinden derinlemesine anlatılması benim hoşuma gitti.

Yağız herkesin takdir ettiği, başarılı, saygılı ve ailesine çok değer veren birisi. Fakat toplumda yaşayabilmesi için bazı durumları saklaması gerektiğinin farkında. Özellikle de ailesinin ne düşüneceğinden, kendisine nasıl yaklaşacağından korkuyor. İşte bu yüzden benliğini gizleyerek kendince bir yaşam oluşturmuş. Bu yaşam ise onu derinlikleri içerisinde boğuyor. Çünkü sevdiği kişilere yalan söylemek bir süre sonra onun için zorlaşmaya başlıyor.

"Yapamadıklarından daha çok pişman olmaz mı insan? Aynı anda hep gitmek hem de kalmak isteyebilir mi?"

Yağız'ın hayatı bu ikilem ile devam ederken onun ruh halini çevresini geçmiş günlere giderek de daha iyi anlıyoruz. Özellikle kendini ispat etme çabasını okurken bir kişinin olduğu gibi davranamaması beni derinden etkiledi. Kendisinin olduğu gibi kabul edilmeyeceğine bilmek de onu bazı şeyleri saklamaya inandırıyor. Peki kendi benliğinizden bir parça saklamak sizi mutlu eder mi?

İşte bu sorunun yankısı Yağız'ın hayatını büyük bir ölçüde etkiliyor. Kendini olduğu gibi kabul edenlerin yaşadığı bir yer arıyor. Bir nevi kendini topluma ait hissetmek, farklı biri olmak istemiyor. Bu duygu yoğunlukları yazarın akıcı kalemiyle birleştiğinde ortaya Hemhal çıkıyor. Kendini bulmanın ve yaşanacak onca olayın ince sesi.

Yağız kendi sessiz çığlıklarının ailesi tarafından duyulmadığı için biraz kırgın. Fakat kendi sessiz çığlığını ailesine gösterdiğinde de yaşanacakları tahmin edemiyor. "Vazgeçmek mi yoksa yeniden var olmak mı?" sorusu kafasında dönüp dolaşıyor.

Yaşanılan onca derin acıları Duygu Sancar'ın eşsiz kalemi ile okurken kendinizi Yağız'ın yanında hissedecek ve onu anlamaya çalışacaksınız.

Farklı bir anlatım karşıladı beni.  Bu eser roman olarak belirtilse de bu türün içine girmiyor bence. Düşüncelerin dallanıp budaklanması gibi serpiştirilmiş bir anlatım. Sanki bir konu hakkında düşünürken bir anda başka bir konu hakkındaki fikirlerin yazılması gerektiği hissedilen bir anlatım.

70 sayfalık gözüken ancak derin bir anlatımı olan bir eser. Yazar'ın kendi hayatını yazması için tuttuğu gölge yazar ile asıl yazarın kalemi bir arada bu kitapta. Tepetaklaklığın bir bütünlüğü gibi. Kitabı okurken baş kahraman gölge yazar derken bir anda baş kahraman yazar oluyor. Hayatın kurmacası.

Roman yazmak isteyen karakterin Orhan Pamuk'a yazdığı mektuplar yer alıyor sayfaların içerisinde. Bu mektuplarda bir devamlılık aramayın çünkü bu kitap karmaşanın postmodern hali.

Ecce Novel, Ecce Home ve Ecco Vivet olmak üzere üç bölümden oluşuyor kitap. Giriş-gelişme ve sonuç gibi, ancak bu kitabın sonu derin düşünceli uçurum bana göre. Bazı şeyleri kafanızda oturttum, derken aslında hiçbir şeyin oturmadığı o his ile kitabın sonuna geldim.

"O hep iftihar ettikleri, arınmış mantıklarının kullanılmasına izin vermeli insanlar, dedim kendi kendime; herhangi bir şeyin içindeki sonsuzluğu anlayabilmek için cesaretlendirsinler kendilerini ve işte ancak, o vakit bir şeylerden sonuç elde edebilirler!"

Farklı bir son, sıra dışı bir anlatım ve benzersiz bir postmodern sunuluyor bizlere. Yazarın kalemi anlaşılır ancak cümlelerin içerisinde sonsuz derinlikler var. Bu derinliği yakalamak isteyene seslenilenilmek istenilmiş.

"Neticede insan, kim olduğunu ve aslında nasıl olması gerektiğini öğrenmek niyetinde ise, göz önünde bulundurması gerektiği şeylere önem verebilmelidir."

Yazarın kalemi ile tanışma kitabı oldum. Bana göre kitabı sakin bir zamanda okumalısınız. Çünkü birçok konunun iç içe olduğu bu kitabı bir anda okursanız bazı ayrıntıların havada kalacağını düşünüyorum.

Yazarın kendi zekasını konuşturduğu bu kitap ile postmodern dünyanın kapılarını sonsuza kadar açabilirsiniz.

Bir kişinin sessizliğinden onu anlayabilir misiniz? Sessizlik aslında kısık bir sestir. Bunu duymak isteyen duyar, duymak istemeyen ise duymazdı. İşte Liss ve Sally birbirlerinin sessizliğini duydular. Dinlediler ve çoğu kişinin yapmaktan kaçındığı durumu yapıp birbirlerini anladılar.

"Çoğu insan beraber susulabileceğini ve bunun aslında her şeyden daha değerli olduğunu anlayamıyordu."

Sally, her şeye öfkeli, bu öfke onu kızgın dağlardaki volkanlar gibi patlatıyor. Bu yüzden onu tıktıkları rehabilitasyon merkezinden kaçıyor. Başkaları gibi olmadığı için onu kimse anlamıyor. Farklı olduğuna dair yansıtılan her söz ve bakıştan nefret ediyor. Onun iyiliğini düşündüğünü söyleyen ailesine sitemli ve kimsenin ona ulaşmasını istemiyor.  

Bu kaçışın aslında onun hayatına etkisini bilmeden tarlaların enginliklerine doğru yürürken yardıma ihtiyacı olan Liss ile karşılaşıyor. Tek başına koca bir çiftliği işleten Liss, ondan yardım istedikten sonra onun kalacak yeri olmadığını anlıyor ve çiftlikte kalmasını teklif ediyor.

Her şey bu teklif ile başlıyor. İkisinin hayatlarının akışı bu teklif ile değişiyor. Yalnız başına yaşayan Liss, diğer yetişkinler gibi değil. Daha iyi karşılaşmalarında Sally bunu anlıyor. Bazı hislerin tarif edilmez kokusu, tarlanın baharatlı havası ile karışıp Sally ve Liss'in ruhuna işliyor.

"Onlarınki de hayattı işte, kendi bakış açılarından anlamsız görünüyor diye, bunun değersiz bir hayat olduğunu kim söyleyebilirdi?"

Sally'ın çiftlikte günlerce değil, haftalarca kalmaya devam ediyor. İçindeki yeşermemiş dal, tarlarlardaki toprağın nemi ile yeşermek istiyor. Belki acıyacak ancak yeşermek için ihtiyacı olan güce bu çiftlikte bulduğunu biliyor. 

Başlarda birbirleri ile az konuşan bu iki insan sessizliğin yoğun gücü ile yaşamın ne demek olduğunu anlamaya başlıyorlar. Birlikte tarlada çalışırken, armut bahçesinde takılırken veya arıcılık yaparken hayatın bütünlüğü ve kendilerinin diğer insanlardan ne kadar farklı olduğunu keşfediyorlar.

Kitapta beni etkileyen en önemli etken Liss'in geçmişi oldu. Yalnızlığının ana nedenini oluşturan bu geçmiş ile kabuğuna çekilen Liss, Sally'in gelişi ile hayatındaki bazı parçaların yavaşça değiştiğini anlayacaktır.

"Bazı insanların yaraları içindeydi, bazılarının ise dışında."

Birbirini yeni tanıyan bu iki insanın, birbirini ve kendi benliklerini anlama ve keşfetme yolculuğu ile kendi hayatınızı yeniden keşfeceksiniz. Bir kişiyi olduğu gibi kabul etmenin erdemliğini okurken kendi serüveninizin ve hayatınız akışını yeniden elinize alma vaktinin geldiğini anlayacaksınız.

"Bazen, sadece ne olduğuna bakmanın bile zor geldiği günler vardır. Geçmişe değil, geleceğe değil. Şu an ne olduğuna. Çünkü şu anda var olan hiçbir şey, hiçlikten gelmemişti ve yine o hiçliğe doğru gitmiyordu. Her şeyin bir hikayesi vardı. Hareket etmeyen şeylerin bile bir hikayesi vardı."

Beni etkileyen bu hikayeye tanık olmak ister misiniz? Sally ve Liss'in sessizlikten çıkardıkları özgürlüğe şahit olmanızı isterim. Yazarın kalemi ile bütünleşen bu hikayeyi herkese öneririm.