20.yy'da eserleri ile kendilerine "üç büyükler" denilen yazarlardan biri Musil. Niteliksiz Adam eseri ile bu büyüklerden biri olmuş. Diğer büyükler ise; Ulysses ile James Joyce ve Kayıp Zamanın İzinde adlı dev eseriyle Marcel Proust

Bu minicik gözüken ama aslında derin anlamlar yüklü olan bu kitapta 1937 yılında Viyana'da yapmış olduğu konuşmayı okuyoruz. Deneme türüne benzeyen ve konuşma biçimde yazılan bu eseri bir çırpıda okumaktansa sindirerek okumak gerekiyor. O zaman onun düşüncelerini daha iyi anlarız.

Ahmaklık nedir?

"Ahmaklığı kibirden, kendini beğenmişlik ya da köylü kurnazlığından ayırır Musil. Ahmaklığın öncelikle "anlama gücünden yoksunluk" anlamına gelmediğini, dolayısıyla akıllılığın tam anlamıyla zıddı olmadığını ileri sürer. enine boyuna düşünmeden bir eyleme kalkışmak da ahmaklıktır, onun yorumuna göre. Musil'in ahmaklığa farklı bakışı,hatta dürüst ahmaklık diye bir kavram geliştirmesi ve bunun sıklıkla bir "kadın sanatçıya" benzediğini söylemesi ilginç." İlknur Özdemir

Kitapta, kendi eseri olan Niteliksiz Adam kitabına göndermeler yapmıştır. Bu sayede ahmaklık üzerine savlarına başlamış olur.

"Eğer ahmaklık; gelişime , yeteneğe, umuda ya da iyileşmeye tıpatıp benzemeseydi, kimse ahmak olmak istemezdi."

Akıllı birisi gerçekten ahmak mıdır yoksa ahmak gibi davranmak işine mi gelir?

Kitapta benim dikkatimi çeken bir konu da yazarın kadınlara karşı tutumu oldu. Kadınların her zaman uzun hikayeler anlattığını bu hikayelerin ayrıntısına kadar indiğini ve duygusallıklarının onları ahmak olarak gösterdiğini dile getirir. Bu durumu sadece kadınların yapmadığını erkeklerin de yaptığını söylemek gerekir. Bu yüzden bu durumun cinsiyete bağlanması yanlış olur. Ancak şu cümlesinden de  "Ahmaklığa dair konuşacak ya da bu tür bir konuşmadan yararlanmak isteyecek herkesin, kendisinin ahmak olmadığını varsayması gerekir; dolayısıyla kendini akıllı saydığını ilan etmek durumundadır, oysa böyle bir şey yapmak genellikle ahmaklık işaretidir!"
aslında aklın ve kibrin o ince çizgisini çizer. Akıllı olmak ve akıllı olduğunu söylemek arasındaki o ince çizgi.

Musil, ahmaklığın daha iyi anlaşılması için ironi ve örneklerden yararlanmıştır. Yaptığı tezleri örneklerle açıklamış bu sayede okuyan kişinin zihninde daha iyi anlamasını sağlamış.

Peki ahmaklıktan nasıl kurtuluruz?

"Elinden geldiğince iyi, mecbur kaldığın ölçüde kötü iş gör, bunu yaparken yaptığın işteki hata sınırlarının bilincinde ol!"

"Ahmak biri, genellikle sırf ahmaklığını saklayacak kadar akıllı olmadığı için kibirli durur."

"Zihinsel ve manevi açıdan vasatın altında sayılan biri, partinin, ulusun, tarikatın ya da sanat akımının koruması altında ortaya çıkar çıkmaz, "ben" yerine "biz" demesine izin verilir verilmez kendini beğenmişliğini arsızca ortaya koyar."