Fulden Ufacık

Bu kitapta ince sızılar mevcut. Kaybedilen hayat arkadaşının ardından yazılan sözler.. Kirpiklerin arasından bakmak eskisi gibi değil. Belki de eskiye özlemlerin ağır yükü işlenmiş şiirlerde.

Sizleri Cabulka'ya doğru bir yolculuğa çıkaracağım. Cabulka birçok kuş türünün yaşadığı bir ülke. Bilinen Diyar'ın ve Karanlık Diyar'ın arasında Araf Diyarı'nın bulunduğu bu ülkede yıllar, aylar ve günler bile bir başka ilerliyor.  

Ülkenin kurulması; binlerce yıl önce bir yumurtanın kırılmasından sonra çıkan Anka ile başlıyor. Yumurta kabuğunun parçalanıp ışık kaynakları oluşturması ile bu yolculuk devam ederken efsanenin minik adımları Cabulka'ya dönüşüyor. 

Cabulka'da binlerce yıl geçtikten sonra bilinmeyen bir nedenden Kabuklit adını verdikleri bir hastalık meydana geliyor. Aslında yumurtanın içerisindeki kuşlar kuluçka döneminden sonra kendi kabuğunu kırarak doğarlar ancak yumurta kabukları sanki bir madde ile yapıştırılmış gibi kırılmıyor ve yavru kuşlar eğer müdahale edilmezse yumurtanın içerisinde ölüyorlar. Bu duruma bulunan çözümün bildirilmesi için ülkenin bilge kuşlarından Agah'ın çağrısı ile  Cabulka'daki yedi ülkenin asilzade kuşları bir araya gelmesi gerektiğine karar veriliyor. Agah'a göre çözüm ise asilzadenin çocuklarının zorlu bir yolculuğa çıkmasıdır. İşte bunu kabul ettirmek ve ülkenin refahı için bazı durumlardan fedakarlık etmek gerektiği enine boyuna düşünülüyor.

"Yol, yolcularını kendisi seçiyor."

Ornitüy Akademi'den yeni mezun olmuş bu yedi genç ise belki de kaderlerini değiştirecek bu yolculukta zamanın ve birliğin önemini de anlayacaklardır. 

"Karanlık olamaz, aydınlık olmazsa... Tatlı anlaşılmaz, acı olmazsa.. Birinizin varlığı, diğerinizin varlığına bağlıdır... Yaşamak farkılıklarla mümkündür."

Kitap serinin ilk kitabı olduğu için kuşların kitabın devamında neler yaşacağını baya merak ediyorum. Anlaşılır bir dil kullanılması sayesinde eserdeki kuşları, yerlerin betimlemesini kafanızda kolaylıkla canlandırabiliyorsunuz. Bazı diyalogların ve şiirlerin ustaca düşünülerek yazıldığını düşünüyorum.

Fantastik türde eserler okumaktan hoşlanıyorsanız bu seriye bir şans verebilirsiniz.

Bazı eserlerin yorumuna nasıl başlayacağımı bilemiyorum. Boğazda bir düğüm kalıp yutkunmamı engelliyor. İşte bu eserlerden birisi de Sıfır Noktasındaki Kadın. Ana hatları ile Firdevs'in yaşamının anlatıldığını söylemem bu kitap için yetersiz. Firdevs'in yaşadıklarında her kadından bir iz mevcut. Evli, bekar, dul, yoksul, zengin, çalışan, ev kadını, anne, evlat veya nasıl tanımlamak isterseniz. Bu eserin beni etkilemesindeki en büyük neden okuduğum her şeyin yaşanmış olması. Firdevs aslında her yerde mevcut. Onu görmek bizlerinden elinde.

1973 yılına, Mısır'da bulunan Kanatır Kadın Cezaevi'ne götüreceğim sizleri. Yaşamı reddeden bir hayat kadınının duygularını yüreğinizde hissetmenizi isterim. Bir reddediş, fakat bu reddedişin bir direniş olduğunu gözler önüne seriyor Firdevs. 

Araştırmacı bir doktor olan yazar Kanatır cezaevindeki Mısırlı kadınlarda nevroz konusunu araştırırken cezaevindeki doktor arkadaşından duyuyor Firdevs'i. Ana hatları ile sonucu bilinen ve bu direnişten etkilenen yazar Firdevs ile görüşmek istiyor. Firdevs ilkin onu red ediyor. Bir gün tam umudunu kaybettiği o anda ise Firdevs onu kabul edip yaşadıklarını anlatmaya başlıyor. İşte bu yaşananlar benim yüreğimde bir sızı ve bazı gerçeklerin bir kadının hayatına etkisini her sayfada buram buram irdelememe neden oldu.

Fakir bir aileden gelen Firdevs'in çocukluğuna indiğimizde her şeyin hakimi olduğunu düşünen bir baba ve kendisi ile çocuklarının durumunu düşünmekten çoktan vazgeçmiş bir anne karşılıyor bizleri. Çocukları anılarının etkisinin yaşamındaki bazı olayları etkileyeceği de su götürmez bir gerçek. Amcasının onlara gelişleri ve onu götürsün diye çırpınışlarını okumak içimi sızlattı. Anne ve babası öldüğünde ise amcası ile Kahire'ye gidiyor ve yaşam başka şekilde kendisini göstermeye başlıyor. Okula gitmek, amcasının evliliği ve ortaokul mezunluğu derken bir karar ile kendisinden onlarca yaş büyük cimri bir adamla evlenmek zorunda kalıyor.

"Çünkü gelecek, istediğim renklerle boyamak üzere hala benimdi. Özgürce karar vermek, istersem değiştirmek üzere hala benim..."

Bazı şeyleri değiştirmek veya harekete geçmesi gerektiğini anladığında onu bekleyen sokaklardan ilk başta korktu fakat sokakların ve insanların dilini öğrendiğinde artık eski Firdevs yoktu. 

Ortaokul diploması ile çalışmak istediğinde erkeklerin düşünceleri, kadınların kullanılması, dinin isteklere göre şekil değiştirmesi, devrimin ülkenin değil bir kişinin amacına hizmet ederek yürütülmesi ve daha nice detayın yer aldığı bu eserde Firdevs'in yaşama tutunurken ölümü seçme süreci kadınların birey olarak kendi yaşamını görerek adım atması gerektiğine vurgu yapıyor. Bu adım belki de hayatın küçük ama etkili taşını yeriden oynatacaktır. Firdevs ise ölümü seçerek aslında dimdik ayakta kaldığını ve kimseye muhtaç olmadığını kanıtlamak istedi bana göre.

Bu eseri birçok edebiyat metninden ayıran kısım, Freud'un "Psikanaliz" düşüncesinin temelini oluşturup bu eserdeki karakterlerin her bir düşüncesini ilmek ilmek kazıyarak Düş ve Sanrı metnini kaleme almasıdır. Birbirlerini aslında tanımayan Freud ve Wilhelm Jensen'i beraber anılmasını sağlayan bu eserde, insan düşüncelerinin buzdağı gibi görünen ve görünmeyen kısımlarının olduğunu, rüya ve gerçekliğin iç içe yaşandığını okuyucunun gözlerinin önüne seriliyor.

Her şey genç arkeolog olan Norbert Hanold'un Roma'da bulunan büyük antikçağ müzelerinden birisinde gördüğü rölyef ile başlıyor. Bu rölyefin çekiciliğine dayanamayıp memleketine döndükten sonra bir alçı kopyasını ediniyor. Ana hatları ile 79 yılında Pompei'de yaşamış eteklerini tutarak yürüyen bir kadının kabartıldığı bu rölyef aslında tarihi açıdan pek önemli değil. Yazar rölyefin betimlemesini yaparken okuyucunun rölyefteki kadının eteklerini kaldırıp Pompei sokaklarında nasıl yürüdüğünü kafasında canlandırmasını istemiş. İşte bu canlandırmayı ana karakterimiz de düşününce rölyefe "Gradiva" yani ilerleyen/yürüyen kadın ismini veriyor. Hatta ileriye giderek Gradiva'nın hayatını kafasında kurgulayıp yorumlar yapıyor.Canlandırma ve yorumlardan dolayı düş ile gerçekliğin ayrımından kopan Norbert, rüyasında Pompei sokaklarında yürüyen Gradiva'yı görüyor. 

"Değiştirilemez olanla uzlaşmalı insan."

Rüyadan sonra bu yürüyüş biçiminin eski döneme ait mi yoksa her kadının bu şekilde yürüdüğünü anlamak için kadınları incelemeye başlıyor. Bir gün sokakta Gradiva'yı gördüğünü sanarak üstüne dışarı çıkarken giydiği kıyafetleri giymeden çıkıyor. Bu sanrı ve sokaktaki bir evde gördüğü tutsak kanarya onda bazı düşüncelerin oluşmasına neden oluyor. Bu düşüncelerin peşinden gitmeye karar veren Norbert kendisini İtalya treninde buluyor.

"Fakat ilginç olan, kalabalığın ortadan kaybolmasıyla, birlikte bir zamanlar Pompei şehri olan bu yerin çok farklı bir çehre kazanmasıydı. Yaşam durmuş ve ölü bir kıpırtısızlıkla taşlaşmıştı sanki. Bu da ölümün konuşmaya başladığı duygusunu uyandırdı, ancak insan kulağının algılayamayacağı bir biçimde."

Norbert ile gerçeklik ve düş arasında yolculuk yaparken Freud'un tıpkı insan beynindeki buz dağının görünmeyen kısımlarını çekiç ile vurması gibi arkeolojinin de kazı yaparken incelikle çalıştığına şahit olacağız.

Gradiva'nın sanrı veya gerçek olduğunu Pompei kalıntılarında ararken Norbert'ın beyindeki buzdağını ziyaret edeceğiz. Ölüm ve yaşamın ince çizgiler ile ayrılıp bir bütün olduğu arkeoloji ile psikoloji bilim dallarını Norbert'ın hikayesi üzerinden yeniden idrak edeceğiz.

"Birinin canlanmak için önce ölmek zorunda olması mı? Fakat arkeoloji için bu gerekli herhalde."

Freud'un rüya ve gerçeklik kavramını, Norbert'ın ne düşünürse rüyalarında da onunla ilgili düşler görmesini ve bu rüyaların onun hayatına etkisini fark ederek incelemenizi öneririm. Özellikle kitabın son sayfalarında yer alan diyalogları okurken gerçeklik algısının aslında ne olduğunu gözler önüne serdiğini düşündüm yazarın.

Eğer psikolojiye merakınız varsa bu eseri mutlaka okumalısınız.

Bu eserin içerisinde anıların iç çekişi mevcut. Anıların yarım kalmışlığı Can'ın ruhunu her kemirişinde kendini daha da yalnızlaşmış hissediyor. Bu hisin ana kaynağı olan çocukluğu karşılıyor bizleri.

"Çocukluk baş ucuna bırakılmış masalların gölgesinde geçen canlı bir mevsimdir. Kahramanlarını bitmez tükenmez hayallerin gözü kara hikayelerinde sakladığın, devleştirdiğin, sezgilerinde güçlü kıldığın, küstüğün; belki de içinde yarattığın suçluların dünyasına bile şefkatle yaklaştığın anlardır. Bazen de engel olamadığın vedaların başlangıcı."

Can'ın çocukluğu için söylenebilecek sözlerden birisi de vedalar. Her bir ayrılış, her bir veda onun kalbinde derin izlere sebep oluyor. Bu geçmişin izleri onu her zaman takip edip yanında oluyor. Bu izlerin derinliklerinde Can'ın melankolik ruhu daha da ortaya çıkıyor.

"Geçmişle yapılan her yolculukta kendi büyüme işaretlerinizi oluşturduğunuzun farkındasınızıdır."

Bu eseri okurken çocuğun sadece maddi olarak değil manevi olarak da aileye ihtiyacı olduğunu yeniden anladım. Fakirlik, geçinemeyen ebeveynler, boşanma, üvey anne ve baba gibi unsurların çocukları ruhsal olarak etkilerken aynı zamanda gelecekteki seçimlerine ön ayak oluyor. Belki de en sevdiği anılar amcası Nuri amcasının yazlık sinemasında geçirmesi onun geleceğinde yapacağı seçimlerde etkili olmuştur.

"Geçmişi söze dökmek aynı zamanda hayal gücümüzde bir nevi kırılmalara yol açar. Mesafe koymak yerine sırf yaşandığı için yakınlaşabilirsiniz. Hatta dallanıp bulanıklaşır zihninizde. Hatırlanmadıkça hissedilmezler. Bir yürek cömertliğidir yaşanmışlıklar kabul ettirdikleriyle."

Can'ın sessiz bir film olarak bakılan ancak onun ruhunun minicik kırıntılarının bağırdığını her sayfada göreceksiniz. İkili bir anlatım sizi karşılıyor. Can'ın düşünceleri ve anlatıcının sohbet gibi Can'ın yaşadıklarını ve çevresini anlatması. 1960-1970'lı yılların İstanbul'u ve Almanya'sında gezinti yaparken Can'ın bir sevgi işaretine bile aç olduğunu 94 sayfada da yüreğinizde hissedeceksiniz. Yazar okuyucuya kullandığı dil ile bu ruhsal melankolik durumu ve o dönemin betimlemesini sunuyor.

"Bazı yaşananlara değer katarsınız, bağ kurarsınız anda.."

Eğer bu türde yazılmış eserler okumaktan hoşlanıyorsanız kitabı inceleyebilirsiniz.