36. Uluslararası İstanbul Kitap Fuarı kapsamında Everest yayınlarının düzenlediği Buket Uzuner'in söyleyişine katıldım. Söyleyişi 4 Kasım Cumartesi günü gerçekleşti. Söyleyişinin konusu ise "Bir Direniş Sembolü Olarak Edebiyatta Kedi".

Gelelim söyleyişi de yaşananlara ve neler konuşulduğuna: 

Söyleyişin süresi 45 dakikaydı ancak trafikten dolayı Buket Uzuner geç geldi. Bu yüzden de süre 25 dakika oldu. 

Buket Uzuner direnişi temsil eden oyuncak kedisini masaya koymasıyla başladı söyleyişi. Peki neden kedi sembol oldu? Neden at değil ya da köpek değil? 
İşte bunların cevaplarını anlatmaya başladı bize.

İnsan- Kedi ilişkisinin tarihine bakıldığında, kedilerin kadınlarla birlikte yapılmış resimleri ya da duvar yazıları daha fazladır. Zaten bir çok araştırma da bu kanıyı destekler nitelikte. 

"Viyana Üniversitesinde Konrad Lorenz Araştırma Merkezinde Kurt Kotrschal tarafından yönetilen çalışmada araştırmacılar 41 kedi ve sahibinin etkileşimini 4 farklı zaman aralığında incelemiş ve kaydetmiş. Kedi ve sahiplerine ait tüm hareketler not edilmiş. Kişilerin ve kedilerin kişilik analizleri de ayrı testlerle tespit edilmiş.
– Araştırmacılar kediler ve sahiplerinin birbirlerinin davranışlarını güçlü şekilde etkilediklerini ve birbirlerinin davranışlarını kontrol ettikleri sonucuna varmışlar.
– Genç, hareketli kediler ve dışa dönük kişiliğe sahip kadınlar en yüksek uyumu göstermiş.
– Kedilerin birçok erkek hayranı olsa da ya da kedilerin sevdiği erkekler olsa da bu çalışma da diğerleri gibi kadınların kedileriyle olan etkileşimlerinin erkeklerinkinden fazla olduğunu ifade etmekte."









Tarih boyunca erkeklerle kedilerin resimlerinin bir arada olmaması da sizce tesadüf mü ? Erkeklerle köpeklerin veya atların resimleri varken neden kedilerle yok ? Çünkü tarihte erkekler ava köpeklerle ve atlarla giderlerdi.

Hindistan'da da bu güç filler ve kaplanlara sembolize edilmiş.

Kadınların gücü erkekleri korkuttuğu için tarih boyunca kadınlar arkalarda kalmış. Uğraştıkları alan sağlıkla sınırlı kalmış. Şifacı kadınlar otçu kadınlar buna örnek.

Peki neden Buket Uzuner kedi simgesinin kullanmış ? Çünkü kadınlara ve kedilere asla istemedikleri bir şeyi zorla yaptıramazsınız. 

Gelelim Maneki Neko'ya. 

 "Japon kültüründe çok önemli yeri olan ve özellikle tüccarların dükkânlarına bolluk ve bereket çağırdığına inandığı bir Japon halk sembolüdür. Anlamı çağıran kedi olan maneki nekonun birçok farklı versiyonunu halen Japonya'da birçok dükkânın kapısında ya da kasanın yanında görmek mümkündür."





Çağıran Kedi’nin iki özelliği vardır. Birincisi sahibine şans getirir, ikincisi ise, kötü talihi uzak tutar. Çağıran Kedi alındığında genelde yanında bir kâğıt verilir. Bu kâğıtta ise, şunlar yazılıdır.


“Şans kedimizi aldığınız için teşekkür ederiz. Sağa veya sol patisini kaldırıp, Japon sitilince yüzü ileri dönük olan talihli kedi hakkında çok eskiden beri anlatılan hikâyeler vardır. Kedi sol patisini kaldırıyorsa, bir iş yerine müşterileri; sağ patisini kaldırıyorsa, eve refahı çağırmaktadır. Beyaz kedi mutluluğu, sarı renklisi ise zenginliği çağırır. Kara kedi sağlık çağrısında bulunur. Gününüzü neşelendirmek için talihli kediyi evlerin girişlerine ve dükkânların vitrinlerine koymalısınız.”

Çağıran Kedi’nin efsanesi ise, oldukça ilginçtir. Gotoku-ji pek yoksul bir tapınakmış, ancak keşişler aç olsalar da yiyeceklerini kediler ile paylaşırlarmış. Kedi bir gün tapınağın önünde otururken, bir grup zengin samuray oradan geçmekteymiş. Kedi, patisi ile onlara işaret etmiş ve samuraylar tapınağa girmişler.

Samuraylar içeri girer girmez müthiş bir fırtına kopmuş; gök gürlemeye ve yıldırımlar düşmeye başlamış. Bir yıldırım samurayların kedini çağrısına uyup, tapınağa girmeden önce durdukları yere düşmüş. Böylece kedi hayatlarını kurtarmış.

Yağış epey uzun sürünce samuraylar içerde uzun saatler boyu kalmışlar ve bu arda Budist felsefesi ile tanışmışlar. Daha sonra içlerinden biri dini daha iyi öğrenmek için tapınağa dönmüş ve tapınağa büyük topraklar bağışlamış. Samuray ve ailesi oraya gömülmüşler ve mezarlarının yakınlarına Çağıran Kedi anısına küçük bir kedi tapınağı inşa edilmiş.

Söz konusu tapınak bugün hâlâ ayaktaysa da, Tokyo’nun Batı varoşları arasında kaybolup gitmiştir. Ancak kedileri için dua edenlerin uğrak yeridir. Japon Kısa kuyruğu olarak bilinen efsanevi Çağıran Kedi’nin soyundan olduğuna ve bunlardan birini evde beslemenin de talih getireceğine inanılır.

Çağıran Kedi ile ilgili olarak bir başka efsane daha vardır:

Bir kadın tehlikeli bir yılanın saldırısına uğramak üzereymiş bunu gören kedisi patisini kaldırarak, sahibini uyarmak istemiş ama yılan tarafından öldürülmüş. Kadın bu cesur davranışı hatırlatması için, kedini tahtadan bir heykelini yaptırmış ve daha sonra bunun kopyaları uğurlara dönüşmüş.

Kedilerden sol patisini kaldıran müşteri çağıran kedi özellikle bolluğu davet eden bir tılsım ifadesi oluşturmaktadır. Dükkân kapıların önlerine konan Çağıran Kedi tılsımı içeriye müşteri çekmeyi amaçlamaktadır.

Ayrıca koruyucu bir tılsım olarak da kullanılmaktadır.

Umarım katılmış kadar oldunuz. Keyifle okumalar. :)




"Dünya'daki en büyük zenginlik size benzemeyen insanları anlamak." Buket Uzuner

"Namus insanın beynindedir." Buket Uzuner

"Dilimizi seversek o da bizi sever." Buket Uzuner