Sait Faik'ten bir eser okuduğumda yüreğimdeki deniz sesleri konuşmaya başlar. Ada'nın denizi dalgalanıp yanıma gelir. Bu deniz yanına insanları da getirir. Kimi balıkçı, kimi esnaf, kimi işçi... ama en önemli meziyetleri insan olmalarıdır. Ne demiş Sait Faik "Bir insanı sevmekle başlar her şey." Benim yolculuğum ise Sait Faik'i sevmekle başladı.

Öncelikle şunu söylemem lazım. Sait Faik durum öykücüsü olduğu için bir anda onu anlamanız zor olabilir. Belki de bunun en büyük etkeni yanlış bir kitabıyla başlamanızdır. Ancak onu anladıktan sonra da onu bırakmak istemeyeceksiniz. O sizinle dolaşmaya başlayacak. Ve insanlara farklı bir şekilde bakacaksınız. Çünkü her insanın (o kişi bilmese bile) bir hikayesi vardır.

Sait Faik hikayelerinde yaşanılan olayları gözlem gücü ile okuyucularına aktarmayı sever. Halkın derdini, insanların çıkar ilişkisini, sevgiyi hikayelerine harmanlayarak anlatır.

Lüzumsuz Adam, okuduğum üçüncü eseri. İçerisinde on dört hikayesi ve Sabahattin Kudret Aksal'ın onunla ilgili bir deneme (anı da diyebilirim) yazısı bulunmaktadır.  Gelelim öykülerin konusuna:

İlk hikayemiz Lüzumsuz Adam. Mansur Bey'in her gün yaptığı şeyleri okuyoruz. Onun monoton hayatını birlikte yaşıyoruz. Onunla kahve içiyoruz. Onunla her gün gittiği sokakları karış karış geziyoruz. Meyhanelere gidiyoruz. 

"Yedi senedir bu sokaktan gayri, İstanbul şehrinde bir yere gitmedim. Ürküyorum. Sanki döveceklermiş, linç edeceklermiş, paramı çalacaklarmış -ne bileyim bir şeyler işte- gibime geliyor da şaşırıyorum. Başka yerlerde bana bir gariplik basıyor. Her insandan korkuyorum. Kimdir bu sokakları dolduran adamlar? Bu koca şehir, ne kadar birbirine yabancı insanlarla dolu. Sevişemeyecek olduktan sonra neden insanlar böyle birbiri içine giren şehirler yapmışlar ? Aklım ermiyor. Birbirini küçük görmeye, boğazlaşmaya, kandırmaya mı? Nasıl birbirinden bu kadar ayrı, birbirini bu kadar tanımayan insanlar bir şehirde yaşıyor?
Mahalle gene ne olsa mahalledir. Benim dükkan yanabilir, aç da kalabilirim. Ama bana öyle gelir ki, şu öğleleri limonlu terbiyeli işkembe çorbasını içtiğim işkembeci beni ölünceye kadar  besleyecek. Portakalcı Salomon çürük portakalları çıplak Yahudi çocuklarına nasıl dağıtıyorsa, ben geçerken de iki tane avucuma koyacak. O günler belki elbiselerim pek eski olur da içeriye almaz ama; pastanenin madamı kapısının önünde bana bir kapuçina içirir. 
Bunlar hayal ama, mahallemi ben böyle seviyorum işte."

Onunla yaşananları görüp dinliyoruz. Sait Faik'in usta kalemiyle Mansur Bey ile tanışmış oluyoruz.

İkinci öykü Ben Ne Yapayım? Yalnız yazdığı yazılar ile geçinmeye karar veren karakterin hikayesini okuyoruz. Peki bu kararı niye verdi?

Üçüncü öykü  Birahanedeki Adam. "Sokakta, bir dükkanda, kalabalık bir yerde durup herhangi bir adamın yüzüne bakarak hayatının hiç olmazsa bir kısmını hikaye etmek mümkündür, hulyasına kapıldım." cümlesi ile başlayan hikaye, Karaköy'de bir birahanede bira içen adamın yüzüne bakarak hayatını anlamaya çalışmasının hikayesidir.

"Yiyip içerken hiçbir şey düşünmüyordu, dersem hata edeceğimi biliyorum. Böyle bir şey, mesela kendim için, mümkün değildir. Dinlerken, hatta yazarken bile başka bir şey düşünürüm. Her insanın böyle olduğuna eminim ama, bu adamın haline bakarak, yerken ve içerken hiçbir şey düşünmüyordu, deyip de yanılmaya razıyım."

Dördüncü öykü Mürüvvet. Osman Ağa ile kahvede otururken yanlarına yaşlı çingene kadının gelmesinden sonra yaşadıkları anlatılır. 

( Hikayenin içinde başka bir hikayenin de anlatılması eğer ilk kez Sait Faik'ten bir öykü okuyorsanız bu sizi yorabilir. Başka bir hikayeye nasıl geldik? Ne oldu şimdi? gibi düşüncelere kapılabilirsiniz. Anlatılan hikayeyi sevmeme ihtimalini artırabilir.)

Beşinci öykü İp Meselesi. Hiçbir işe layık olmadığını düşünen ve düşünülen birinin sitemini okuyoruz. Koca şehir, iş, insan, geçim derdini anlatan bir hikaye. Geçimin zorluğunu, insanların davranışını kabullenmiş ancak biraz da kırılmış bir dille anlatıyor.

Altıncı öykü Menekşeli Vadi. Arkadaşı Bayram meyhanede derin düşüncelere dalarken başlar hikaye. Onun yaşadıklarını, hayatını okuyoruz. Artık evine dönem istediğinden bahseder.

Yedinci öykü Bizim Köy Bir Balıkçı Köyüdür. Sabahın dört buçuğunda balığa gitmek için kalkan balıkçıları okuyoruz. "Nasıl etmeli de yataktan kalkmalı. Saatlerin en güzeli bu! Bu saatte uyumayan yoktur artık, balığa çıkanlar müstesna. Hatta uykusuzluğa müptelaları bile nihayet uyuyabilmişlerdir. Bu saat, hovardaların kadın omzuna düştüğü, zavallı kadınların bile erkek dizlerine şarap gibi döküldüğü saattir. Bu saatlerde çocuklar rüyalarının en tatlı yerinde, sevgililer bu saatte kavuşamadıklarında, anneler bu saatte gurbetteki çocuklarıyla sarmaş dolaştır. Bu saat hastaların uyuduğu, açların uyuduğu, sinirlilerin uyuduğu, toprağın, taşın, ağaçların uyuduğu saat..." Peki o yediğimiz balıklar nasıl zorluklarla tutuluyor ?

Sekizinci öykü Kaçamak, Papağan, Karabiber. İstanbul'da fakir bir mahallede herkes esmerken iki tane mavi gözlü kişinin hikayesini okuyoruz.

Dokuzuncu öykü Bacakları Olsaydı. İstanbul'daki "Yüksek Kaldırımlar" bu kaldırımda duran takma bacaklarını kenara koyup oturan bu adamın keşke bir bacakları olsaydı. 

"Evet bir bacakları olsaydı... Bu bacaklılar sanki ne halt karıştırıyorlardı? Ah onun bir bacakları olsaydı!.. Ne mi yapacaktı? Koşacaktı. Alabildiğine koşacaktı. "

Onuncu öykü Ayten. Deniz üstünde bir gazino burası. Buraya bir çok insan gelir. Vapur bekler. Fıstıkçı kız da orada güzel elleri ile fıstık satardı. Onun hayatını gazinonun atmosferini okuyoruz.

On birinci öykü Papaz Efendi. Evleri kilisenin karşısındaydı. Bir gün kilisede bulunan Papaz, onların bahçesine bakmak istediğini söyler ve hikaye başlar.

"— Severim toprağı. Bu sessiz, mütevazı, sakin deli şeyi, dedi. Hayat bundadır işte. Biz canlı mıyız bunun yanında? Onun için bundan yapıldık, derler.
—Filozofsunuz galiba, papaz efendi? 
—Hayır! Ne papazım, ne filozofum.İnsanım."